Sağlık Meslek Mensupları ile Etkileşimler, Değer Aktarımları ve Ödemeler
Beşeri tıbbi ürünlere yönelik tanıtım faaliyetleri 3 Temmuz 2015 tarihli Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik (“Tanıtım Yönetmeliği”) kapsamında düzenlenmektedir.
Tanıtım Yönetmeliği, ilaçların tanıtımının yalnızca hekimler, diş hekimleri ve eczacılara yapılmasını öngörmektedir. Bu nedenle, ilaç şirketlerinin hastalarla etkileşimi sınırlı tutulur ve doğrudan halka yönelik reklamlar yasaktır.
İlaç şirketlerinin sağlık meslek mensuplarından danışmanlık hizmetleri alması mümkündür. Ancak bu tür anlaşmalar, yazılı sözleşmelerle yapılmalı, belirli etik kurallar çerçevesinde olmalı ve Tam Gün Çalışma prensiplerine uygun şekilde yapılmalıdır. Ayrıca, ilaç şirketlerinin, sağlık kuruluşlarına veya sağlık meslek mensuplarına yapacakları değer aktarımlarını TİTCK'ya bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu bildirimler, değer aktarımının tutarının yasal sınırı aşması durumunda gereklidir.
2024 yılında, Beşeri Tıbbi Ürünlerin Tanıtım Faaliyetleri ile ilgili olarak, yeni bir yönetmelik taslağı iki defa görüşe açılmıştır. Bu taslaklar, ilaç tanıtımı konusunda daha sıkı denetim ve düzenlemeler getirmeyi amaçlamaktadır. Taslak, tanıtım ve reklam uygulamalarını net bir çerçeveye oturtmayı hedeflemektedir. Taslağın, hasta destek programları gibi ürün eğitimlerine yönelik içerikler için zemin oluşturması olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Ancak sektörde sıkça karşılaşılan diğer sorunlar, örneğin sağlık meslek mensuplarının eğitim gereksinimleri ve pazar dinamikleri gibi konularda yeterli yönlendirme yapılmamaktadır. Sağlık meslek mensupları ve sağlık ile ilgili kurumlar için getirilen yeni yaptırımlar ile düzenlemelerin etkinliğini artırma amacı güdülse de, bu yaptırımların uygulanabilirliği ve sektörel sorunların çözümüne yönelik kapsamlı bir strateji eksikliği dikkat çekmektedir. TİTCK’nın, sektördeki etik standartları yükseltmeye yönelik adımları önemli olsa da diğer sıkıntıların da ele alınması gerektiği unutulmamalıdır.
Tıbbi cihaz alanındaki tanıtım faaliyetleri ise 15 Mayıs 2014 tarihli Tıbbi Cihaz Satış, Reklam ve Tanıtım Yönetmeliği (“Tıbbi Cihaz Tanıtım Yönetmeliği”) ile düzenlenmektedir. Tıbbi Cihaz Tanıtım Yönetmeliği’nde tüketiciye hitaben yapılabilecek reklam faaliyetlerine ilişkin kural, özel olarak ürün kategorilerine özgü düzenlense de sağlık meslek mensuplarına yapılan tanıtım faaliyetleri açısında böyle bir ayrıma gidilmemiştir. Sağlık meslek mensuplarına ve sağlık kurumlarında çalışan teknik elemanlara tıbbi cihaz tanıtımı yapmak için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler arasında, cihazlar ve kullanım kılavuzları hakkında bilimsel içerikli tıbbi dergilerde yapılan yayınlar, bilimsel toplantılar, satış ve tanıtım elemanları tarafından yapılan ziyaretler yer almaktadır.