Türkiye'de Medya ve Reklam Hukuku Önemli Gelişmeler ve Öngörüler - 2025

2024 senesi Türkiye’de reklam hukukunun gelişmesi açısından oldukça önemli bir sene oldu. Bir yandan Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yapılan değişikliklerle Reklam Kurulu’nun idari yaptırım denetim ve yaptırım kapasitesi artırılırken bir yandan da Reklam Kurulu tarafından gerçekleştirilen etkin denetimler neticesinde ticari reklam ve haksız ticari uygulamalar bakımından yol gösterici ve öne çıkan birçok karar verilmiştir.  

Kamuya açık kaynaklardan edinilen bilgiye göre; Reklam Kurulu 2024 yılında görüştüğü 1.917 dosyada, aldatıcı reklam ve haksız ticari uygulama olduğu tespit edilen 1.705 dosya hakkında durdurma cezasının yanı sıra toplam 227.600.000 TL idari para cezası uygulamıştır.[1] Reklam Kurulu’nun 2025 yılında da etkili denetimlerinin devam edeceği ve idari para cezalarının miktarındaki artış ile birlikte caydırıcılığın da artacağı öngörülmektedir.

Nitekim 30 Ekim 2024 tarihinde Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda yapılan değişiklikle Reklam Kurulu tarafından uygulanan idari para cezalarında ciddi artış yapılmıştır. 6502 sayılı Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 77. maddesinde düzenlenen idari para cezaları 1/1/2025 tarihinden itibaren, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun “İdari para cezası” başlıklı 17. maddesinin yedinci fıkrası gereğince, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 2024 yılı için yeniden değerleme oranı olarak ilan edilen %43,93 oranında artırılarak uygulanacaktır. Böylece 2025 yılında Reklam Kurulu tarafından verilen idari para cezaları, ihlalin gerçekleştiği mecraya bağlı olarak en düşük 79.161 TL ve en yüksek 31.808.530 TL olarak uygulanacaktır.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda yapılan değişiklik sayesinde Reklam Kurulunun idari para cezalarına karşı Bakanlık ile uzlaşma yoluna başvurma imkanı sağlanmıştır. Yine Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da 23 Mayıs 2024 tarihinde yapılan değişiklik ile, Reklam Kurulu’nun erişim engelleme yetkisi, Anayasa Mahkemesi kararında belirtilen ölçülülük ve gereklilik ilkelerine uygun şekilde yeniden düzenlenmiştir.

Bir diğer önemli gelişme sosyal medya etkileyicileri bakımındandır. 2024 yılı sosyal medya etkileyicileri tarafından yapılan reklamların yoğun olarak devam ettiği bir seneydi. Bu nedenle sosyal medya etkileyicilerinin mevzuatta öngörülen yükümlülüklerine ve yasal düzenlemelere uyumunun artmasının sağlanması amacıyla Ticaret Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Reklam Özdenetim Kurulu iş birliğinde “Sorumlu Sosyal Medya Etkileyicileri Eğitimi”[2] gerçekleştirilmeye başlanmıştır. 2 ayda bir düzenlenmesi öngörülen eğitimlerden ilki 25 Kasım 2024 tarihinde Instagram platformu üzerinden 300 bin ve üstü takipçisi olan sosyal medya etkileyicilerinin katılımına açık olarak gerçekleştirilmiştir. Söz konusu eğitimlerin 2025 yılında da devam edeceği öngörülmektedir.

Reklam Kurulu, 2024 yılında firmaların tüketicilerden veri alabilmek için kullandığı çeşitli aldatıcı ticari uygulamaları ve yanıltıcı internet sitesi tasarımlarını incelemiş ve konunun kişisel verilerin korunması hukuku ile tüketicinin korunması hukukunu bir araya getirmesi üzerine Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü ile Kişisel Verileri Koruma Kurumu arasında 28 Ağustos 2024 tarihinde İş Birliği Protokolü imzalanmıştır.[3]

Ayrıca 2024 senesinde Reklam Kurulu anahtar kelime reklamcılığı, karşılaştırmalı reklamlar ve “dark patterns” olarak bilinen “karanlık ticari tasarımları” mercek altına almış ve ilerisi için yol gösterici kararlar vermiştir.

Bu belgede Türkiye’de reklam ve medya hukukunda yaşanan önemli gelişmeler ile Reklam Kurulu’nun bu konularda önemli güncel bazı kararları ele alınmaktadır.

[1] https://ticaret.gov.tr/haberler/reklam-kurulu-kasim-indirimlerinde-tuketicinin-aldatilmasina-izin-vermedi#:~:text=B%C3%B6ylece%2C%202024%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20indirimli%20sat%C4%B1%C5%9F,idari%20para%20cezas%C4%B1%20uygulanm%C4%B1%C5%9F%20oldu.

[2] https://smeegitimi.com/

[3] https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/7990/Kisisel-Verileri-Koruma-Kurumu-ile-Ticaret-Bakanligi-Arasinda-Is-Birligi-Protokolu-Imzalandi